Aktau Konvansiyonu: Hazar’da Tarafların Hak, Yetki, Yükümlülük ve Kazanımlarının Hukuki Bakımdan İncelenmesi
Author :
Abstract
Sovyetler sonrası yeni aktörlerin ortaya çıkmasıyla değişen hukuki rejim, Hazar’ın hukuki statüsü konusunun yeniden düzenlenmesini zorunlu kılmıştır. Kıyı ülkelerinin 20 yılı aşkın bir süredir yürüttükleri müzakereler sonucunda Hazar’ın Hukuki Statüsü Hakkında Konvansiyon, 12.08.2018’de Kazakistan’ın Aktau kentinde devlet başkanlarının katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda imzalanarak yürürlüğe girmiştir. Tarafların hak, yetki, yükümlülükleri ile kazanımlarının ele alındığı çalışma, Konvansiyonda öngörüldüğü şekilde iyiniyetli komşuluk ilişkileri çerçevesinde Hazar’da barış ortamının tesisi, biyolojik kaynak ve çeşitliliğin, ekolojik sistemin korunması, enerji kaynaklarının transferi, bilimsel çalışmalar, askeri ve güvenlik alanında kıyı devletlerince alınacak tedbirler ve yürütülmesi gerekli faaliyetlere ilişkin hususları konu edinmektedir.
Keywords
Abstract
The legal regime that changed with the emergence of new post-Soviet actors required rearranging the Caspian legal status. The Convention on the Legal Status of the Caspian, which was accepted after more than 20 years of negotiations between the coastal countries, was signed in 12.08.2018 in Aktau-Kazakhstan and entered into force. The work, which identifies the rights, authorities and obligations of the parties, includes the establishment of peace in the Caspian within benevolent neighborly relations, protection of biological resources and diversity, ecological system, transfer of energy resources, scientific studies, military and security measures to be taken by the coastal states.
Keywords
- Abilov, S. (2013). Hazar’ın Hukuki Statüsü. Hazar Raporu, ss. 46-67
- Amirbek, A. (2015). Soğuk Savaş Sonrası Hazar'ın Statüsü ve Sınırlandırma Sorunu: Kıyıdaş Devletlerin Yaklaşımları Açısından Analizi. Karadeniz Araştırmaları Dergisi, S. 46, ss. 23-48
- Aras, O. N. (2001). Azerbaycan’ın Hazar Ekonomisi ve Stratejisi. İstanbul, Der Yayınları.
- Aslanlı, K. (2018). Hazar Denizi’nin Jeopolitik ve Jeoekonomik Konumu: Enerji, Taşımacılık, Hukuk ve Çevre Boyutları. İran Araştırma Merkezi, ss. 5-20
- Azernews. (2018). Turkmenistan, Kazakhstan Advance Strategic Partnership. https://www.azernews.az/region/136161.html (13 Ağustos 2018)
- Babahanoğlu, V. (2018). Türkiye’nin Enerji Politikalarının İncelenmesi: Kamu Politikası Analizi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, S. 83, ss. 525-538
- BBC. (2018). Ни Море, Ни Озеро": Каспий Поделили На Пятерых. На Это Ушло 22 Года (“Ni More, Ni Ozero”: Kaspiy Podelili Na Pyaterıh. Na Eto Uşlo 22 Goda). https://www.bbc.com/russian/features-45156199 (12 Ağustos 2018)
- Croissant, M & Cynthia & Croissant P. Michael. (1996). Hazar Denizi Statüsü Sorunu: İçeriği ve Yansımaları. Avrasya Etüdleri, Cilt: 3, S. 4, ss. 23-40
- Çalışkan, B. (2020). Hazar Denizi Raporu: Enerji Havzasında Mücadele. İnsamer, Araştırma, S. 121, ss, 1-37
- Çolakoğlu, S. (1998). Uluslararası Hukukta Hazar'ın Statüsü Sorunu. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S. 1, Cilt: 53, 1998, ss. 107-122
- Euronews. (2018). Hazar Denizi'nin Statüsü 20 Yıllık Müzakereler Sonunda Belli Oldu. https://tr.euronews.com/2018/08/12/hazar-denizi-nin-statusu-20-yillik-muzakereler-sonundabelli-oldu (12 Ağustos 2018)
- Garibov, A. (2016). The Trans-Caspian Corridor: Geopolitics of Transportation in Central Eurasia. Caucasus International, Vol. 6, No: 1, ss. 67-83
- Gundogar News. (2018). Na Kongresse v Avaze Prezentovali Samoye Krupnoye Gazovoye Mestorojdeniye ve Turkmenistane. http://gundogarnews.com/index.php?category_id=2&news_id=14201 (12 Ağustos 2018)
- ICTSD. (2018). Принята Конвенция О Правовом Статусе Каспийского Моря (Prinyata Konvensiya O Pravovom Statuse Kaspiyskogo Morya). http://www.ictsd.org/bridges-news/ (12 Ağustos 2018)
- İsmayıl, E. (2018). Hazar Denizi Anlaşması ve Değişen Jeopolitik Dengeler. Bilgesam Analiz/Güvenlik, No: 1387, ss. 2-6
- Janusz, B. (2005). The Caspian Sea Legal Status and Regime Problems. Russia and Eurasia Programme, Chatham House, Rep Bp 05/02, ss. 2-8
- Kakabayev, M. (2005). Hazar’ın Hukuki Statüsü. Türk Dünyası Genç Bilim Adamları 1. Sempozyumu, Gayeder Yayınları, Yayın No:1, Sempozyum Kitapları, 1. Baskı
- Kepbanov, Y. A. (1997). The New Legal Status of the Caspian Sea is the Basis of Regional Co-Operation and Stability. Journal of International Affairs, Vol. II, Number 4, ss. 1-5
- Kısacık, S. (2018). Hazar’ın Hukuki Statü Anlaşmasının Avrasya Bölgesine Olası Yansımaları. http://politikaakademisi.org/2018/08/16/hazarin-hukuki-statu-anlasmasininavrasya-bolgesine-olasi-yansimalari/ (16 Ağustos 2018)
- Kocaman, M. E. (2018). Hazar Havzasının Hukuki Statüsü (The Legal Status of the Caspian Basin). Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 9, S. 1, ss. 99-114
- Koçak, K. A. (2018). Hazar Denizi’nin Statüsüne Dair Anlaşma ve Olası Yansımaları. TASAV Dış Politika Araştırmaları Merkezi, Analiz No. 16//25, ss. 1-13
- Kremlin. (2018). Конвенция О Правовом Статусе Каспийского Моря (Hazar Denizi’nin Yasal Statüsü Hakkında Konvansiyon). http://kremlin.ru/supplement/5328 (12 Ağustos 2018)
- Mamedov, R. (2001). International Legal Status of the Caspian Sea: Issues of Theory and Practice. The Turkısh Yearbook, Vol. XXXII, ss. 217-259
- Mamedov, R. (2000). International Legal Status of the Caspian Sea in its Historical Development. The Turkısh Yearbook, Vol. XXX, ss. 107-137
- Meena, S. (2018). Pipeline Politics in the Caspian Sea. Review of Research, Vol. 7, No. 4, ss. 1-8
- Müller, D. & Betaneli, K. (2018). The New Convention on the Legal Status of the Caspian Sea: New Opportunities and New Challenges. http://knowledge.freshfields.com/en/Global/r/3848/the_new_convention_on_the_legal_status _of_the_caspian_sea (01 Kasım 2018)
- Olcott, M. B. (2013). The Geopolitics of Natural Gas. Turkmenistan: Real Energy Giant or Eternal Potential?. James A. Baker Iıı Instıtute for Publıc Polıcy Rice University, Report
- Onay, Y. (2002). Hazar Enerji Kaynaklarının Jeopolitik ve Jeoekonomik Dinamikleri. Avrasya Etüdleri, S. 23, ss. 29-68
- Ongarova, Y. (2018). Kazakistan'ın Çok Yönlü Enerji Politikası ve Hazar Denizi. Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi (ASOBİD), Cilt: 2, S. 3, ss. 1-21
- Ongarova, Y. (2019). Hazar Denizi’nde Aşkabat Moskova Diyaloğu. Asya Avrupa Haber Yorum Dergisi, Avrasya Araştırma Enstitüsü, ss. 81-87
- Oruç, T. Ç. (2014). Kıyıdaş Devletlerin Talepleri Çerçevesinde Hazar’ın Hukuki Statüsü ve Paylaşılması Sorunu. Bilgesam, ss. 83-102
- Özkan, G. (2006). The Caspian Status Problem: An Issue Undermining Azerbaijan’s Security Strategy. Avrasya Etüdleri, S. 29-30, Yıl: 12, ss. 35-61
- Özsoy, B. (2019). Hazar Denizi Meselesi Bağlamında Türk Cumhuriyetleri Arasındaki Siyasi ve Ekonomik İlişkiler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8 Sayı: 1, ss. 461
- QHA. (2019). Türk Konseyi: Trans-Hazar Fiber Optik Hattı Önemli Bir Gelişme. https://qha.com.tr/haberler/turk-konseyi-trans-hazar-fiber-optik-hatti-onemli-bir-gelis (21 Kasım 2019)
- Qurbanov, İ. (2011). Hazar Havzasında Stratejik Oyunlar: Hukuki Statü Sorunu ve Uluslararası Enerji Politiği. Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, Cilt. 3, S. 12, ss. 4
- Pircenter. (2018). Russia's Energy Policy in Central Asia and the Caspian Sea Region. http://www.pircenter.org/kosdata/page_doc/p1653_1.pdf (12 Ağustos 2018)
- Raimbekova, A. (2018). 5 Ülke Hazar Denizi'nin Hukuki Statüsü Konusunda Anlaştı. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/5-ulke-hazar-denizinin-hukuki-statusu-konusundaanlasti/1228982 (12 Ağustos 2018)
- Romano, P. R. (1997). La Caspienne: un flou juridique, source de conflits. Cahiers d’Etudes sur la Méditerranée Orientale et le Monde Turco-Iranien, No. 23, ss. 1-18
- Sarı, İ. (2018). Hazar Denizi'nin Hukuki Statüsü Konvansiyonu ve Çok Boyutlu Etkileri. https://iramcenter.org/hazar-denizinin-hukuki-statusu-konvansiyonu-ve-cok-boyutluetkileri/ (17 Ağustos 2018)
- Sarıkaya, Y. (2018). Ağustos 2018 Hazar Konvansiyonunun Anlamı: Siyasal ve Hukuksal Bir İnceleme. 2. Uluslararası Türk Dünyası Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Kongresi, 7-8 Aralık, Türk Eğitim-Sen Genel Merkezi Yayınları, Türk Dünyası Kongre Bildirileri Dizisi 03, Ankara, ss. 649-664
- Sputnik News. (2018). Hazar Ülkeleri Liderleri, Kazakistan'ın Aktau Kentinde Düzenlenen Hazar Ülkeleri Devlet Başkanları Zirvesi’nde Üzerinde 22 Yıl Çalışılan Hazar Denizi Anlaşması’nı İmzaladı. https://tr.sputniknews.com/rusya/201808121034710273-hazardenizi-anlasmasi-imzalandi/ (12 Ağustos 2018)
- Stratejik Ortak. (2018). 5 Ülkenin Anlaştığı ‘Hazar Denizi’nin Statü Sorunu’ Nedir?. https://www.stratejikortak.com/2018/08/hazar-denizi-statu-sorunu.html (15 Ağustos 2018)
- Soltan, E. (2001). Hazar Denizi’nin Hukuki Statüsü: Çizilemeyen Sınırlar. Stratejik Analiz Aylık Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 2, S. 13, s. 64-69
- Terzioğlu, S. S. (2008). Hazar’ın Statüsü Hakkında Kıyıdaş Devletlerin Hukuksal Görüşleri. OAKA, Cilt: 3, S. 5, 2008, ss. 26-47
- Turan, P. A. (2010). Hazar Havzası’nda Enerji Diplomasisi. Bilge Strateji, Cilt: 2, S. 2, ss. 43-72
- Ülger, İ. K. & Erol, M. (2019). Aktau Hazar Denizinin Statüsü Sözleşmesi: Arka Planı ve Temel Hükümleri. Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi, 26-27 Ağustos 2019, Gölbaşı – Adıyaman, ss. 1-15
- Yolcu, T. (2014). Hazar Bölgesinin Hukuki Statüsü Sorunu ve Türkiye’nin Bölgeye Yönelik Siyaseti. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, S. 2, ss. 11-30
